Hac ibadeti, manevi bir yolculuğun zirvesidir ve bu yolculuğun en önemli duraklarından biri şüphesiz “Mina”dır. Hacıların Kurban Bayramı günlerini geçirdikleri, şeytan taşlama ve kurban gibi hac menâsikinin (ibadetlerinin) büyük bir kısmını yerine getirdikleri bu kutsal vadi, İslam tarihinde de çok derin izler taşır.
Mekke ile Müzdelife arasında yer alan bu mübarek mekan, sadece hacıların toplandığı bir yer değil, aynı zamanda Hz. İbrahim’den (a.s.) Peygamber Efendimize (s.a.v.) kadar uzanan zengin bir manevi mirasa ev sahipliği yapar. Peki, Mina’yı bu kadar önemli kılan nedir? İsmi nereden gelir ve hac ibadetindeki rolü tam olarak nedir? Gelin, bu kutsal beldeyi daha yakından tanıyalım.
Mina Nedir ve Nerededir?
Mina, Mekke-i Mükerreme ile Müzdelife arasında konumlanan, Mescid-i Haram’ın yaklaşık 7 kilometre kuzeydoğusunda bulunan bir vadidir. Sabır Dağı ile Mürselat Dağı arasında yer alan bu bölge, tamamıyla “Harem” sınırları içerisindedir. Hac ibadeti dışında yerleşime kapalı olan bu alan, sadece hac mevsiminde milyonlarca Müslüman’a ev sahipliği yapar.
“Mina” İsminin Anlamı ve Kökeni
“Mina” kelimesi, köken olarak “men” (lütuf, ihsan, iyilik) manasına gelir. Aynı zamanda Arapça’da “insanların toplandığı yer” veya kurbanların kesilmesi sebebiyle “kan akıtılan yer” anlamlarında da kullanılır.
Bu ismin verilmesinin ardında yatan manevi sebepler ise kaynaklarda şöyle açıklanır:
- Cenab-ı Hakk’ın rahmet ve bereketinin bol olduğu, lütfunun tecelli ettiği bir yer olması.
- Rivayete göre, Hz. Âdem’in (a.s.) bu bölgede cenneti temenni (arzu) etmiş olması.
- Allah Teâlâ’nın, Hz. İbrahim’e (a.s.) ve onun şahsında tüm kullarına büyük bir lütufta (menn) bulunduğu mekan olması.
- İnsanların bayram günlerinde Allah’a yakınlaşmak ve O’nun azabından emin olma ümidiyle burada toplanıp kurban kesmeleridir.
Mina’nın İslam Tarihindeki Yeri
Mina, sadece hac ibadetinin yapıldığı bir alan değil, aynı zamanda İslam tarihinin en kritik olaylarından bazılarının yaşandığı mübarek bir mekandır.
- Hz. İbrahim’in (a.s.), Allah’ın emrine olan teslimiyetini sınayan şeytanı taşladığı yerdir.
- Hz. İbrahim’in (a.s.), oğlu Hz. İsmail’e (a.s.) bedel olarak koç kurban ettiği noktadır.
- Peygamberler durağı olarak bilinen Mescid-i Hayf bu bölgede bulunmaktadır.
- Peygamber Efendimizin (s.a.v.), Medineli Müslümanlar (Ensar) ile Birinci ve İkinci Akabe Biatları‘nı (sözleşmelerini) yaptığı yerdir.
- Veda Haccı esnasında Nasr Suresi‘nin nazil olduğu mübarek bir mekandır.
- Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) Teşrik günlerinde (bayram günleri) gecelediği yerdir.
- Mürselât Suresi‘nin burada nazil olduğu rivayet edilmektedir.
Hac İbadetinde Mina ve Sünnetler
Hacılar için Mina, ibadetin ve manevi yoğunlaşmanın merkezidir. Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) uygulamaları doğrultusunda, Mina’da gerçekleştirilen bazı ibadetler sünnettir ve daha faziletli (daha sevaplı) kabul edilir:
- Mina’da Gecelemek: Arafat’a çıkmadan önce (Yevm-i Tevriye – Zilhicce 8) bir gün ve şeytan taşlama günlerinde (Teşrik günleri – Zilhicce 11, 12, 13) üç gece Mina’da kalmak Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) sünnetidir.
- Kurban Kesmek: Hac kurbanının (Hedy) Harem sınırları içinde kesilmesi gerekir. Ancak bu ibadetin, Hz. İbrahim’in (a.s.) sünnetine ittibaen Mina’da yapılması daha faziletli görülmüştür.
- Saçları Tıraş Etmek (Halk ve Taksir): Haccın önemli bir rüknü olan ihramdan çıkış aşaması (saç kesme veya kısaltma), Rasûl-ü Ekrem’in (s.a.v.) tatbikatı sebebiyle Mina’da yapılması daha faziletli kabul edilmiştir.
Mina’nın Hukuki Statüsü ve Diğer Mescidler
Arafat ve Müzdelife gibi, Mina da tüm Müslümanların ortak ibadet mekanıdır. Bu nedenle Peygamber Efendimiz (s.a.v.) tarafından, 812 hektarlık bu geniş alanın özel mülkiyete konu olamayacağı bildirilmiştir.
Bu mübarek vadide, yaşanan mühim hadiselerin hatırasını yaşatan ve tarihi öneme sahip birçok mescit bulunmaktadır.
Mina ve Çevresindeki Önemli Mescidler
- Mescid-i Hayf
- Mescid-i Bey’a (Akabe Biatlarının yapıldığı yer)
- Mescid-i Kebş (Koç Mescidi)
- Mescid-i Nahr (Menhar – Kurban kesilen yer)
- Mescid-i Kevser
- Mescid-i Mürselât
Mina, her köşesi manevi bir hatıra taşıyan, dua ve niyazın makbul olduğu kutsal bir alandır.
Mina Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Mina nedir?
Mina, Mekke ile Müzdelife arasında, Harem sınırları içinde yer alan kutsal bir vadidir. Hacıların Kurban Bayramı günlerinde şeytan taşlama (cemerât), kurban kesme ve geceleme gibi hac ibadetlerinin önemli bir kısmını yerine getirdikleri yerdir.
Hacılar Mina’da ne yapar?
Hacılar, Zilhicce ayının 8. günü (Tevriye günü) Arafat’a çıkmadan önce ve Kurban Bayramı günlerinde (Teşrik günleri) Mina’da kalırlar. Bu süre zarfında Cemerât’ta (şeytan taşlama), kurban kesme ve saç tıraşı olma ibadetlerini yerine getirirler. Bayram günlerinde Mina’da gecelemek sünnettir.
Mina’da yaşanan en önemli tarihi olaylar nelerdir?
Mina, Hz. İbrahim’in (a.s.) oğlu İsmail’i (a.s.) kurban etme imtihanını yaşadığı, şeytanı taşladığı ve koç kurban ettiği yerdir. Ayrıca Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) Ensar ile Akabe Biatları’nı yaptığı ve Veda Haccı sırasında Nasr Suresi’nin nazil olduğu mübarek bir mekandır.
Mina’da ev veya özel mülk satın alınabilir mi?
Hayır. Arafat ve Müzdelife gibi Mina da (yaklaşık 812 hektarlık alanı) ortak bir ibadet mekanıdır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) tarafından bu alanın özel mülkiyete konu olamayacağı bildirilmiştir. Buradaki yapılar sadece hac döneminde kullanılır.
